In Strabeek staan veranderingen voor de deur
Jan
G.M. Notten
In geschiedenisboeken
wordt Strabeek een van de vijf buurtschappen van Houthem
genoemd. In zijn boek over Houthem van 1869 noemt Joseph
Habets die op: Vroenhof, Sint-Gerlach, Strabeek of Strabach,
Broekhem en Houthemerberg.
De weg die van Houthem via
Strabeek naar Valkenburg leidt, heeft men in of rond 1808
verhard en verbeterd, schrijft hij. In de vorige eeuw heeft
men twee rijen lindenbomen langs die weg geplant, maar die
zijn in de loop van de jaren grotendeels verdwenen. Ondermeer
in Strabeek is er nog een restant van te zien.
In vroeger eeuwen
schreef men Strabach, Strobeke, Stroebach, Stroeback,
Stroebeke, Stroibach en er zijn nog meer varianten bekend. De
oudste vermelding die ik ken, is van het jaar 1331. Toen
woonde een zekere Arnoldus van Berghe op zijn hof in Strobeke.
Meer dan zeseneenhalve eeuw geleden dus. De hof van Van Berghe
stond (waarschijnlijk) waar we nu Hotel Huize Strabeek zien,
het huis waar Marlies Swillens, weduwe van Bert Kleijnen,
woont.
Maar in die eeuw en ook daarna waren de drie delen
van het huidige complex in één hand: het woonhuis (nu hotel),
het koetshuis (waar Marlies en kinderen wonen) en de hoeve
(waar nu de familie Funs Pinckers woont).
De leden van de
familie van Strabach waren waarschijnlijk van lage adel. In
oude oorkonden ziet men er soms opduiken: bijvoorbeeld een
Peter van Strobeke in 1370, Simon van Strabeke in 1375, Tyl
van Stroeback in 1422 en Johan van Stroebach in 1447.
Sommigen noemden zich "Heer van Strabach". In 1642 echter
overleed Maria van Strabach als laatste van het geslacht en
toen vielen de goederen uiteen. De geschiedenis van de familie
van Strabach of Strabeek is nog niet geschreven. Wel heeft
H.J. Philippens in zijn boek "Echo's uit Houthems verleden"
belangrijke bouwstenen aangedragen.
In de vorige eeuw
woonde er geen adel meer, maar rijke burgerij. Bekendste
bewoner was notaris Johannes Mathias Schoenmaeckers, geboren
in 1796, gehuwd met Félicité Thonart en neef ("oomzegger") van
Martin Jacob Schoenmaeckers, die in 1800 de eerste
burgemeester van Houthem was.
Johannes Mathias
woonde van 1838 tot 1843 in Strabeek, verhuisde toen naar "De
Oude Pastorije" in Houthem, maar in 1851 was hij weer terug in
Huize Strabeek. Hij overleed in 1858.
Tijdens zijn
afwezigheid verkochten de erven Schoenmaeckers en de erven
Roosenboom (in 1845) een groot perceel, ten oosten van huize
Strabeek, aan A.P. de Ceva, generaal-majoor in Nederlandse
dienst. Die bouwde er een groot landgoed: het huidige
Geerlingshof, en hij gaf het de naam "Kasteel Strabeek". In
1848 ging hij er wonen. De Ceva was Italiaan van origine en
gehuwd met Emilia Poswick. Hij overleed in 1876. Zijn dochter
Charlotte huwde met Paul van der Maesen de Sombreff, die in
1862 Minister van buitenlandse zaken werd. |
|
Onze tijd
In 1921 vestigde Hubertus Aarts
zich in Huize Strabeek. In de jaren dertig ging hij over tot
de verkoop van diverse stukken van zijn moestuin langs de weg.
Die werd aan drie zijden omgeven door een muur van
mergelsteen. De drie het verst van zijn huis gelegen percelen
verkocht hij het eerst: ééntje aan Josef Notten, ééntje aan
Leo Rooden en ééntje aan Andreas Stroeks. Drie huizen verrezen
toen binnen een jaar: dat van Leo Rooden in 1933 (nu de
familie H. Vrancken), dat van Jozef Notten in de winter van
1933 op 1934 (nu Jan Notten) en dat van Andreas Stroeks in
1934 (nu de familie E. Stroeks). Hier moet verteld worden dat
de weg in Strabeek (de Houthemerweg) anders liep dan
tegenwoordig het geval is: uit Houthem komend, maakte hij bij
huis en hoeve Strabeek een bocht naar links en even verder
kwam hij weer uit op het hedendaagse traject, richting
Valkenburg. Voor lijnbussen van de toenmalige LAD (Limburgse
Autobus Dienst) een hele heisa om door die bochten te komen.
In 1938 werd de weg rechtdoor getrokken, maar het
oorspronkelijke stuk bleef behouden. Het is nu een soort
ventweg.
Een nieuw
Geerlingshof
Nu staan in Strabeek veranderingen voor
de deur en nog vóór het jaar 2000 zal de naam Geerlingshof een
geheel andere inhoud gekregen hebben. Enkele jaren geleden
kwamen de vroegere gebouwen van het Vormingsinstituut
Driekant, bekend onder de naam Geerlingshof, door aankoop in
handen van de Heerlense Bouw- en Betonmaatschappij Bobema.
Vorig jaar volgde een deel van de Strabekerhof, de huidige
boerderij Pinckers. De plannen van Bobema betreffen nu het
bouwen van 37 appartementen in de monumentale hoeve, 21
vrije-sector-woningen in het gebied tussen de hoeve en de
spoorlijn en bovendien een aantal appartementen-gebouwen op
het plein vóór en naast het "oude" gebouw van
Geerlingshof.
De naam van generaal De Ceva zal
niet verloren gaan. De laan die parallel aan de spoorlijn in
de nieuwe woonbuurt wordt aangelegd, zal de naam van de bouwer
van Geerlingshof gaan dragen. Voor het gebied rondom het
gebouw van Geerlingshof denkt men aan Jan Hanlo. De naam van
de in 1969 overleden dichter zal wellicht voortleven in de
benaming "Jan Hanlo Plein". De in 1912 geboren Hanlo woonde na
een aantal omzwervingen een tijd bij zijn moeder, tegenover
Geerlingshof, en na haar dood in 1958 nam hij zijn intrek in
het nu verdwenen portiershuisje bij de oprit van de
Volkshogeschool. Hij overleed in juni 1969 ten gevolge van een
ongeluk met zijn motor op de Rasberg nabij Berg en Terblijt.
Op deze foto uit
ongeveer 1940 liggen huis en hoeve Strabeek in een schaars
bebouwde buurt. Aan de rechterzijde van het complex ziet men
de moestuin met een mergelstenen muur eromheen. Drie huizen
staan er. Ook aan de overzijde is Hubertus Aarts begonnen met
de verkoop van bouwpercelen. De Houthemerweg is rechtdoor
getrokken en langs het oorspronkelijke stuk staan aan
weerszijden nog lindenbomen. Langs de Beekstraat, linksboven,
ziet men één huis. Weiland en bouwland aan de noordzijde
behoorden in hun geheel aan de boerderij van Strabeek, evenals
de overzijde (tot aan de Geul)
trouwens. |
