Doop-, trouw- en begraafregisters van de St.
Martinusparochie Houthem
Fons Heijnens
Tijdens het Concilie
van Trente (1545-1563) werden de parochies verplicht om een
kerkelijk register aan te leggen, waarin de doopsels en
huwelijken moesten worden geregistreerd. Niet elke
parochieherder was hier gelukkig mee en het duurde daarom nog
vele jaren voordat de parochies hiermee ook daadwerkelijk
begonnen. Vrijwel elke parochie is op een ander tijdstip met
het registreren van dopen, huwelijken en - meestal pas later -
met het vastleggen van de overlijdens begonnen. Niet zelden
werd deze registratie verwaarloosd, omdat menig pastoor dit
een tijdrovende en vervelende bezigheid vond. Pas na het
uitvaardigen van een ordonnantie van de bisschop van Roermond
in 1771 kwam hierin verbetering, omdat daarin exact werd
aangegeven welke gegevens in de registers vastgelegd moesten
worden. De reden voor het invoeren van de kerkelijke
registratie was, dat men bij het sluiten van een huwelijk kon
nagaan inhoeverre er tussen bruid en bruidegom een bepaalde
verwantschap bestond. Bovendien was alleen een huwelijk dat
voor de eigen parochiegeestelijke gesloten was een geldig
huwelijk. Later bepaalden de Staten-Generaal dat alle
echtparen, ook de katholieke, hun huwelijk moesten laten
registreren voor de (hervormde) predikant. Slechts dan werd
het huwelijk erkend. Dit is dan ook de reden dat in die tijd
vele parochianen buiten hun woonplaats in het huwelijk traden.
In de periode dat de plaatsen hier in Limburg tot de Staatse
landen van Overmaas behoorden, waren de rooms-katholieke
godsdienst en de erediensten verboden. Om moeilijkheden te
voorkomen trouwde en doopte men daarom eerst voor de
Nederlands hervormde predikant en vervolgens - meestal in het
geheim - voor de katholieke kerk.
Uit deze tijd
ontbreken dan ook vele akten, omdat de gegevens door
verschillende pastoors uit veiligheidsoverwegingen niet werden
geregistreerd. De kerkelijke registratie van deze doop-,
huwelijks- en overlijdensakten, die in Limburg globaal genomen
omstreeks het jaar 1600 begint, is de voorloper geweest van de
door de Fransen ingestelde Burgerlijke Stand. In Houthem
werden de dopen voor het eerst in 1611 door de pastoor Willem
Vollers (pastoor te Houthem van 1611-1625) in de kerkelijke
'registers' opgetekend. In de parochie van de HH.
Monulphus en Gondulphus te Berg bijvoorbeeld gebeurde dit pas
vanaf ca. 1633.
In deze kerkelijke
registers komen voor het eerst op grote schaal voornamen en
familienamen voor. Voor die tijd treft men wel al voornamen en
familienamen aan in de gichtregisters, waarin meestal de akten
van eigendomsverkrijging, -overdracht, lening van geld e.d.
werden geregistreerd. Had men in die tijd al een naam, de
schrijfwijze daarvan stond geenszins vast; men schreef op wat
men hoorde. Een landelijke wettelijke regeling met
betrekking tot familienamen komt er pas in 1811. Na de
inlijving bij Frankrijk in 1810 werden ook in Nederland de
Franse wetten in de loop van 1811 van kracht. Bij decreet van
1811 moesten zij die nog geen vaste familienaam of voornaam
hadden, er een aannemen. |
|
De reeds bestaande geslachtsnamen werden officieel
vastgelegd. In Limburg bestond de burgerlijke stand al
omstreeks 1795, toen deze streek ingelijfd werd bij het Franse
keizerrijk. Tijdens de Franse volkstelling in 1796 werden
er ook inwonerslijsten opgesteld, waarin de bewoners van een
woning geregistreerd werden onder vermelding van voor- en
achternaam, leeftijd en beroep en soms nog de plaats waar men
geboren was. Bovengenoemde bronnen bevatten onmisbaar
materiaal voor mensen die op zoek zijn naar gegevens over hun
voorouders. De Doop-, Trouw- en Begraafregisters voor Houthem
zijn o.a. te raadplegen in het Rijksarchief te Maastricht en
het Centraal Bureau voor Genealogie te Den Haag, waar ook nog
vele andere bronnen en gegevens aanwezig zijn.
Om het onderzoek naar
Houthemse inwoners te vergemakkelijken beschikt onze
heemkundevereniging sinds kort over kopieën van de bij het
Centraal Bureau voor Genealogie aanwezige microfiches van de
Doop-, Trouw- en Begraafregisters van de St. Martinusparochie
te Houthem.
De
gegevens zijn ingebonden in een tiental banden, met de
volgende inhoud:
Band 1 Dopen
1611-1673
Huwelijken 1611-1673
Band
2 Dopen 1673-1744
Band
3 Dopen 1673-1755
Huwelijken
1673-1754
Overlijden 1673-1754
Band
4 Dopen 1755-1798
Huwelijken
1755-1798
Overlijden 1755-1798
Band
5 Dopen 1755-1800
Band
6 Trouwen 1755-1797
Band
7 Overlijden 1755-1800
Band
8 Dopen 1800-1850
Confirmanten 1820-1850
Band
9 Trouwen
1801-1850
Band
10 Overlijden
1800-1850 |
Doopregisters Trouwregisters Begraafregisters
Voor verklaring van (Latijnse) woorden en
begrippen die in DTB-registers en andere genealogische bronnen voorkomen: klik
hier. |